Τις πταίει;

Το επιχείρημα, ποικιλότροπα χρωματισμένο με εντάσεις της φωνής, από τον ψίθυρο του Μητσοτάκη μέχρι τα ουρλιαχτά του Βορίδη, είναι ένα, των πολεμίων της επιλογής του δημοψηφίσματος: είναι η τελευταία “άστοχη” απόφαση μιας “ανίκανης” κυβέρνησης και ενός “καταστροφικού” πρωθυπουργού. Αν δεν ήταν αυτός στη θέση που είναι, για να παίρνει αποφάσεις, όλα θα ήταν αλλιώς. Κανένα απ’ όσα δεινά διέρχεται τώρα η Ελλάδα δεν θα είχε επισυμβεί. Ο Γιούνκερ επίσης, ένα μήνα πριν, όταν άρχισε την προεκλογική του εκστρατεία εναντίον του Πρωθυπουργού των Ελλήνων, έκανε εύγλωττες αναφορές στον φίλο του Αντώνη Σαμαρά, με τον οποίο συνεννοούνταν πλήρως, και με τον οποίο δεν θα είχε ποτέ αυτά τα προβλήματα...  

            Όταν ακούω αυτούς, τους εγχώριους και τους ξένους προασπιστές της ευημερίας των Ελλήνων, δεν θεωρώ ότι απευθύνονται σ’ εμένα, και προσπαθώ να καταλάβω σε ποιους απευθύνονται. Μήπως στους μισθωτούς και τους συνταξιούχους Έλληνες που αισθάνθηκαν την “ικανότητα” των Καραμανλή, Παπανδρέου και Σαμαρά μέχρι το βαθύ εσωτερικό της σπονδυλικής τους στήλης; Απευθύνονται σ’ εκείνους που έχασαν, με τη συνδρομή και της εμπειρογνωμοσύνης των ικανότατων επιτελείων του Γιούνκερ, το μισό εισόδημά τους, ενώ το υπόλοιπο κλήθηκαν να το καταβάλλουν σε φόρους; Μήπως απευθύνονται, οι χρήστες του ενός επιχειρήματος, στους χιλιάδες επιχειρηματίες που έκλεισαν τις επιχειρήσεις τους, επειδή ο πληθυσμός των μισθοσυντήρητων έχασε την αγοραστική του δύναμη; Μήπως απευθύνονται στους ανέργους, που σκέφτονται τη ζωή τους τα τελευταία πέντε χρόνια και δεν την αναγνωρίζουν;

            Αν απευθύνονται σε αυτούς, δεν νομίζω ότι το κοινό τους είναι μεγάλο. Οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν καταθέσεις. Έχουν χρέη. Δεν φοβούνται, αυτοί, ότι θα “χάσουν τα λεφτά τους”. Γιατί αυτό διακυβεύεται στην παρούσα συγκυρία: η απώλεια των χρημάτων εκείνων που έχουν χρήματα. Εκτός και θεωρούν, οι όψιμοι ευαίσθητοι για τα πάθη των Ελλήνων, οι αντίπαλοι της δημοκρατίας του δημοψηφίσματος, ότι μισθωτοί, συνταξιούχοι, καταχρεωμένοι πρώην επιχειρηματίες και άνεργοι, και οι οικογένειές τους, δεν συνειδητοποιούν πως όλα τους τα δεινά συνδέονται στη μνήμη τους όχι με τον Τσίπρα αλλά με τον Σαμαρά. Αν αυτή την αντίληψη έχουν Μητσοτάκης και Βορίδης και Γιούνκερ για την πλειοψηφία των Ελλήνων, τότε δεν απευθύνονται στην πλειοψηφία του ελληνικού λαού, ή, το χειρότερο, θεωρούν ότι η πενία των ανθρώπων αυτών έβλαψε σοβαρά τη μνήμη και τη νοημοσύνη τους. Το αντίθετο συμβαίνει, φυσικά. Η πενία παράγει οξυδέρκεια, ο πλούτος ευήθεια…

            Ποιο είναι, λοιπόν, το κοινό των εσχάτως έσχατων επίδοξων εκπροσώπων όλων όσων οι ίδιοι εξευτέλισαν τον προηγούμενο καιρό; Είναι, φυσικά, οι άνθρωποι, όποιοι κι αν είναι αυτοί, που δεν εθίγησαν τα προηγούμενα πέντε χρόνια και προσδοκούν ότι θα συνεχίσουν να επωφελούνται τα επόμενα από την ίδια πολιτική που έκανε όλους τους υπόλοιπους πένητες. Δεν τους κατηγορώ. Κάθε άλλο. Παρόλο που δεν είμαι ένας από αυτούς, τους καταλαβαίνω. Έχουν συμφέρον από την πολιτική Γιούνκερ, και όχι από την πολιτική Τσίπρα. Θα το προασπιστούν με τους εκλεγμένους εκπροσώπους του Γιούνκερ στην Ελληνική Βουλή. Όμως, επειδή τώρα δεν κυβερνούν οι εκπρόσωποι του Γιούνκερ, πρέπει να αναγνωρίσουν και σε άλλους το δικαίωμα να αποφασίζουν κυριαρχικά για την τύχη τους.

             Η δημοκρατία στην πράξη, από την άποψη αυτή, είναι ένα συναρπαστικό παιχνίδι επικράτησης κάποιων έναντι κάποιων άλλων. Είναι μια πλάστιγγα που γέρνει ανάλογα με την πλευρά που θα πέσει το βάρος. Αυτό δεν σημαίνει ότι η άλλη πλευρά δεν έχει βάρος. Έχει, απλώς, λιγότερο. Και στη μια και στην άλλη πλευρά υπάρχουν άνθρωποι, του ίδιου είδους εκπρόσωποι. Και εκείνοι που πείθονται από το μοναδικό επιχείρημα των πρώην κυβερνώντων, και οι άλλοι που δεν πείθονται, έχουν δικαίωμα να σκέφτονται για τον εαυτό τους. Αυτό θα γίνει, εν όψει της Κυριακής του δημοψηφίσματος.

             Το επιχείρημα της οικονομικής καταστροφής είναι ισχυρό. Αυτό που δεν ομολογούν όσοι το επικαλούνται, για να ανατρέψουν την κυβέρνηση Τσίπρα, είναι ότι δεν κατέστρεψε ο Τσίπρας την ελληνική οικονομία. Δεν ευθύνεται ο Τσίπρας, επίσης, για την παγκόσμια οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας. Η ίδια η φιλελεύθερη οικονομία παράγει, κοντά σε όλα τα άλλα, τις κρίσεις της. Μαγικές θεραπείες για τις κρίσεις αυτές δεν υπάρχουν. Τις υφιστάμεθα, απλώς. Μέχρι πότε; Μέχρι όσο αντέχει ο καθένας. Δεν αντέχουν όλοι το ίδιο. Εκείνοι που τις υποβοηθούν, με όποιο τρόπο, έχουν εξασφαλίσει αρκετά για να επιβιώσουν όσο κι αν κρατήσει μια τυπική, πια, κρίση του καπιταλισμού. Οι υπόλοιποι, τα αφελή υπερχρεωμένα θύματα μιας οικονομίας που την ποδηγετούν προνομιούχοι τυχοδιώκτες, έρχεται κάποια στιγμή που πρέπει να αποφασίσουν ότι θα περάσουν δύσκολα. Μέχρι πότε; Μέχρι να καταφέρουν να βρεθούν, αν προλάβουν, μπροστά σε μια ευκαιρία όπως αυτή που προσφέρεται στους Έλληνες τώρα: να αρχίσουν από … την αρχή. Όχι με μηδενισμένο το χρέος τους, δυστυχώς. Όχι με καινούργιους πόρους, δυστυχώς. Με μόνο τους όπλο, ίσως, μια καινούργια αντίληψη για τη ζωή και τη μοίρα τους, που τώρα καταλαβαίνουν ότι είναι δύσκολη. Όχι επειδή το θέλησε ο Τσίπρας. Επειδή αδιαφορούσαν όλοι όσοι τώρα δείχνουν να ενδιαφέρονται… Επιμένω, όμως: για ποιους;