Προσωρινός απολογισμός

Ο απολογισμός που θα επιχειρήσω είναι εκ των πραγμάτων προσωρινός και μερικός, αφού η συζήτηση για την ενδεχόμενη συμφωνία της Ελλάδας με τους δανειστές της θα συνεχιστεί, σε άλλο επίπεδο, την Πέμπτη. Οπωσδήποτε, όμως, επειδή το κλίμα άλλαξε στην Ευρώπη, και δεν αντιμετωπίζεται η Ελλάδα, από χθες, με δυσπιστία, έχει σημασία να σκεφτούμε για την εξέλιξη αυτή, να καταλάβουμε αν είναι θετική ή αρνητική.

Το πρώτο που θα εξετάσω είναι αν, στη σκληρή αυτή διαπραγμάτευση, υποχώρησαν οι δανειστές ή οι έχοντες, τώρα, ανάγκη. Την απάντηση θα την πάρουμε αν εστιάσουμε στα μέτρα που εισηγήθηκε η ελληνική κυβέρνηση και στα οποία φάνηκαν να συγκατανεύουν οι συνομιλητές της. Πρόκειται, κατά κύριο λόγο, για φορολογικά μέτρα που θα επιβαρύνουν τα μεσαία προς μεγάλα και τα μεγάλα εισοδήματα. Πρόκειται για ισοδύναμα μέτρα προς αντικατάσταση άλλων, που είχαν προτείνει οι δανειστές, τα οποία θα έθιγαν – πάλι – τα μεσαία προς μικρά και τα μικρά εισοδήματα. Αυτό είναι συμβατό με την ιδεολογία και το πρόγραμμα της κυβέρνησης. Δεν πρόκειται για έκπτωση είτε από τη μια είτε από το άλλο.

Στρατηγικά σκεπτόμενοι, επομένως, πρόκειται για υποχώρηση των δανειστών, όχι της ελληνικής κυβέρνησης. Μια υποχώρηση, μάλιστα, πολύ γρήγορη. Αυτό επιβεβαιώνει τη δυσχέρεια της θέσης στην οποία είχαν περιέλθει. Από την άποψη αυτή, η διαπραγμάτευση ήταν όντως, μέχρι στιγμής, επιτυχής. Δοκιμάστηκε η αντοχή της φενάκης της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης σοβαρά, και φαίνεται ότι δεν αντέχει, αφού, ανά πάσα στιγμή, ο αδύνατος κρίκος μπορεί να γίνει μοιραίος για τη συνοχή της αλυσίδας. Και αδύναμοι κρίκοι στη Νομισματική Ένωση υπάρχουν αρκετοί.

Τα συγκεκριμένα μέτρα, αν εφαρμοστούν, οπωσδήποτε θα είναι επαχθή για την Ελλάδα. Όμως, αυτό που δεν λαμβάνουν υπόψη τους πολλοί, είναι ότι, με τα μέτρα αυτά, κερδίζει χρόνο η Ελλάδα πολύτιμο. Γιατί ο χρόνος με αυτή την κυβέρνηση μετρά διαφορετικά απ’ ό,τι με την προηγούμενη. Αν συνεχιστεί η ίδια προοδευτική πορεία στις διεθνείς συνεργασίες, αν εξομαλυνθούν οι σχέσεις με την Τουρκία, και εξαιτίας του ρωσικού αγωγού που θα διέρχεται και από τις δύο χώρες, αν προχωρήσει η αυτοδύναμη αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της χώρας, αν, πολύ περισσότερο, ενεργοποιηθεί εκ νέου ο παραγωγικός πληθυσμός της χώρας, και αξιοποιήσει η Ελλάδα την κομβική της θέση στη Μεσόγειο, τις πλουτοπαραγωγικές της πηγές καθεαυτές, τότε πολύ σύντομα στην Ελλάδα θα εισρεύσουν επενδυτικές προσφορές τέτοιες και τόσες, που η κυβέρνηση δεν θα έχει παρά να επιλέξει την πιο συμφέρουσα για τους εργαζομένους.

Φυσικά, επειδή η συμφωνία δεν έκλεισε, και ούτε από το Κοινοβούλιο είναι εύκολο να περάσουν τα συγκεκριμένα μέτρα, δεν είναι σίγουρο ότι, τελικά, θα υπάρξει, για την Ελλάδα, ευρωπαϊκή λύση. Μάλιστα, επειδή οι δανειστές γνωρίζουν ότι θα ήταν ήττα τους να δεχθούν τα ισοδύναμα αυτά μέτρα, σαν να επρόκειτο για δικές τους προτάσεις, δεν αποκλείεται να θελήσουν να δοκιμάσουν την υπομονή της ελληνικής κυβέρνησης, αντιπροτείνοντας άλλα μέτρα, στα οποία η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να συμφωνήσει. Η κρίση που σοβεί ανάμεσα στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, επίσης, δεν έληξε. Κανείς δεν ξέρει, τέλος, ποια συμφέροντα θα εξυπηρετήσει μια έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, και αν θα μεθοδευτεί μια, τελικά, διαφωνία της χώρας με την Ευρώπη…

Πάντως, η ιστορία των διαπραγματεύσεων έδειξε ότι εύκολα ο Α. Τσίπρας θα πει «όχι», τώρα, σε περαιτέρω απαιτήσεις των δανειστών. Γιατί, τότε, κανένας δεν θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι δεν προσπάθησε. Όσοι κηρύσσουν την άνευ όρων παραμονή στην Ευρώπη θα σωπάσουν, και η εσωκομματική αντιπολίτευση στον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. θα ικανοποιηθεί. Ο μεγάλος χαμένος θα είναι η Ευρώπη και ο προσωρινά πληγωμένος η Ελλάδα. Αυτή είναι μια κατάσταση, όμως, στην οποία η χώρα βρίσκεται τα τελευταία πέντε χρόνια…