Πράγματα και γεγονότα

Ό,τι συμβαίνει είναι ο κόσμος για τον Wittgenstein, όχι ό,τι υπάρχει. Τα πράγματα υπάρχουν για τη σκέψη. Τα γεγονότα υπάρχουν για λογαριασμό τους. Αν μπορούμε να τα σκεφτούμε, τα γεγονότα, τότε ο ακίνητος κόσμος των πραγμάτων, στη συνείδησή μας, μπαίνει σε κίνηση. Δηλαδή αρχίζουμε να υπάρχουμε κι εμείς για τον κόσμο, όπως ούτως ή άλλως ο κόσμος των γεγονότων υπάρχει για εμάς, το σκεφτόμαστε ή όχι. Ο Wittgenstein ήξερε καλά το παιχνίδι της σκέψης, που παρουσιάζει τον κόσμο στη συνείδηση τελειωμένο ή και τέλειο, στην ομορφιά και την ασχήμια του. Η αισθητική του κόσμου δεν βρίσκεται στη μορφή του, όμως… Βρίσκεται στην αίσθησή του. Τα πράγματα έχουν μορφή. Τα γεγονότα έχουν αίσθηση.

Δυστυχώς σε περιόδους όπως αυτή, που ακινητεί πάλι η συνείδησή μας, ελλείψει σοβαρών γεγονότων, όπως αυτά της προηγούμενης περιόδου, σκεφτόμαστε πάλι πράγματα και όχι τα γεγονότα που υποστασιοποιούνται στη μορφή των πραγμάτων, τα γεγονότα που τα πράγματα προκάλεσαν, προκαλούν και θα προκαλούν. Για παράδειγμα, μας συνέχει πάλι η αντίληψη του “πράγματος Βαρουφάκη” και όχι η σκέψη του “γεγονότος Βαρουφάκη”. Εύλογα, από μία άποψη, αφού τα γεγονότα που παραπέμπουν στο πράγμα τα μαθαίνουμε αποσπασματικά, επεισοδιακά, χωρίς ειρμό και συνοχή. Αυτό δεν είναι δικαιολογία, πάντως, για να μη θέλουμε να σκεφτόμαστε τα γεγονότα.

Αν σκεφτούμε με όρους συμβάντων, θα αντιληφθούμε ότι ο Βαρουφάκης δεν είναι πια συμβάν. Ήταν. Ήταν το συμβάν που προέκυψε, συντελέστηκε, παρήλθε. Αν είναι να συνεχίσουμε να ασχολούμαστε μαζί του, θα μπορούσαμε να το κάνουμε για λόγους ιστορικής αναφοράς στα γεγονότα που πυροδότησε, στις συνέπειες που προκάλεσε. Αν έχουμε χρόνο, επίσης, από περιέργεια, μπορούμε να σκεφτούμε περαιτέρω το ποιος είναι στις εμφανίσεις που πραγματοποίησε ως “Βαρουφάκης - ατομικό γεγονός”.

Δεν έχουμε χρόνο, όμως. Τα γεγονότα δεν γράφουν πια το όνομα του Βαρουφάκη. Τα γεγονότα αφορούν στο πράγμα που συνεχίζει να φέρει το όνομα Ελλάδα, και κινδυνεύει να χάσει το προσωνύμιο “πατρίδα”. Ο Βαρουφάκης είναι, τώρα, ένα ψευδο-γεγονός, στο οποίο προβάλλονται οι προβολείς άμεσων και έμμεσων μετόχων του πολιτικού γίγνεσθαι, που προετοιμάζουν τα γεγονότα της επόμενης ημέρας. Για να απασχολείται ο λαός μέχρι αύριο, είναι πρόσφορο το θέαμα και το ακρόαμα του πρώην γεγονότος Βαρουφάκη. Όταν η αισθητική μου απασχολείται με μορφές, όμως, ξέρω ότι οι αισθήσεις μου υπολειτουργούν, η αντίληψή μου υποδέεται, η σκέψη μου ακινητεί. Αισθάνομαι όπως ο μετέωρος μπροστά στον κίνδυνο, που χάνει τη μάχη μαζί του.

Στο μεταξύ διάστημα δύο χτυπημάτων της Μοίρας, ο άνθρωπος αισθάνεται την εύνοια της ανάπαυλας. Επιβιώνεις απλώς, όμως, για να δεχθείς το δεύτερο χτύπημα. Εκείνο θα είναι σίγουρα πιο δυνατό, εσύ σίγουρα πιο αδύναμος, το τραύμα οπωσδήποτε βαθύτερο, ίσως μοιραίο… Το νόημα της δοκιμασίας σου βρίσκεται ήδη στο πρώτο πλήγμα. Ήσουν εκεί που “έπρεπε”, πρώτα, για να το δεχθείς. Αν, κιόλας, δεν το περίμενες, ήταν αυτό που χρειαζόταν για να γονατίσεις. Εκεί, σε αυτή τη βολική για τη Μοίρα θέση, θα περιμένεις τη δεύτερη ριπή του ανέμου που σε βρήκε μεσόστρατα, και σε λύγισε…

Αυτό ζει η Ελλάδα εν μέσω καύσωνος αυτή την περίοδο: τον ενδιάμεσο σταθμό της στην πορεία προς την επανάληψη των δεινών της. Τη φορά αυτή, μόνο, απουσιάζει η αθωότητα των Ελλήνων, η ωριμασμένη σε περίοδο πρωτόγνωρη, ανοίκεια, εκείνη που κατέληξε με την πρώτη μεγάλη σύγκρουση με την ιστορία μας στη μεταπολίτευση. Η αθωότητα είναι ο “μεγάλος χορηγός” της αντίληψης πραγμάτων αντί για γεγονότα. Τώρα πια, ωστόσο, μετά από την ανοχή που δεν μας έδειξαν τα γεγονότα, δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να συνεχόμαστε από την ανοχή που, πλανώμαστε να πιστεύουμε, μας δείχνουν τα πράγματα. Ούτε αυτά θα μας ανεχθούν, πεσμένους αν μας βρει ο Σεπτέμβρης στο πεδίο μάχης των γεγονότων του Αυγούστου. Τώρα, υπέρτερα των πραγμάτων που δεν φέρουν το όνομα Ελλάδα, είναι τα γεγονότα!