Η βούληση για εξουσία

Η κυβερνώσα αριστερά στην Ελλάδα δοκιμάζεται οδυνηρά διπλά. Πρώτον, οι εκπρόσωποι στην Ευρώπη του κυρίαρχου κοινωνικο-οικονομικού προτύπου δεν της επιτρέπουν να κυβερνήσει ως αριστερά. Δεύτερον, ένα όχι αμελητέο μέρος του σώματός της δεν της επιτρέπει να κυβερνήσει. Τι σύμπτωση! Για τους αριστερούς ο μείζων προβληματισμός οφείλει να είναι ο εξής: αριστερή διακυβέρνηση σε συνθήκες δημοκρατίας τι σημαίνει; Τα δύο παραπάνω: ότι η δεξιά θα αντιδρά και ότι  η ίδια η αριστερά θα αντιδρά επίσης. Όλοι, οι ακροδεξιοί, οι δεξιοί, οι ψευδο-κεντρώοι ή δεξιόστροφοι και οι “άκρως αριστεροί”, αντιδρούν για τον ίδιο λόγο: δεν έχουν δημοκρατική αντίληψη για τη διακυβέρνηση.

Δύο εξουσιαστικές βουλήσεις, ουσιαστικά, κονταροχτυπιούνται στην Ελλάδα σήμερα: η βούληση για την εξουσία που προτάσσει το “πρέπει” (“έτσι θέλω επειδή έτσι πρέπει”) και η βούληση για την εξουσία που προτάσσει το “δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά” (“έτσι θέλω επειδή έτσι με ανάγκασαν να θέλω”). Την πρώτη βούληση την ξέρουμε καλά στην Ελλάδα. Είναι η βούληση όσων κυβέρνησαν από τη μεταπολίτευση μέχρι το Γενάρη του 2015. Ήθελαν να κυβερνήσουν γιατί έτσι “έπρεπε”: να κυβερνούν εκείνοι. Και έπειθαν τον ελληνικό λαό ότι έτσι έπρεπε να γίνει. Ήταν οι εποχές των “χαρισματικών ηγετών”, που έπειθαν για την αναγκαιότητα να κυβερνούν εκείνοι και κανείς άλλος.

Ήταν η εποχή, εκείνη, της νηπιακής ανάπτυξης των Ελλήνων πολιτών. Όταν βλέπουμε σήμερα προεκλογικές εκστρατείες των χρόνων εκείνων, από το 1974 μέχρι το 2008, γελάμε με τον ίδιο τρόπο που γελάμε όταν βλέπουμε φωτογραφίες ή οπτικογραφήσεις από τη νηπιακή μας ηλικία. “Πώς μπορούσαμε να είμαστε τόσο αθώοι”, σκεφτόμαστε και στις δύο περιπτώσεις. Και όμως! Οι πολιτικοί μας γονείς και κηδεμόνες ήταν επι-δέξιοι ερμηνευτές των παιδικών μας επιθυμιών: “το θέλω γιατί το θέλω”. Μας έδιναν λοιπόν να βλέπουμε και να ακούμε αυτό που θέλαμε χωρίς να μας  προβληματίζουν με σκέψεις για το αν έπρεπε να θέλουμε αυτό που δεν μπορούσαμε να αντέξουμε. Όπως τα παιδιά, που θέλουν να φάνε όλες τις καραμέλες από το μεγάλο κουτί, και μαθαίνουν ότι δεν μπορούν αφού αισθανθούν τη δυσπεψία και τον πόνο που τη συνοδεύει.

Έτσι θέλαμε τους ηγέτες μας μέχρι τώρα. Τους θέλαμε πολύ, έτσι όπως τους βλέπαμε στο φανταχτερό τους περιτύλιγμα, απαστράπτοντες από τη βούληση να μας κυβερνήσουν επειδή έτσι έπρεπε. Το διαφορετικό που ζούμε σήμερα, μιας εξουσιαστικής βούλησης που δεν επαίρεται για την αυθεντία της, εξ ου και το δημοψήφισμα, σημαίνει την αναγέννηση (αν όχι τη γέννηση) της σύγχρονης δημοκρατίας στην Ελλάδα. Οι ισχυρές υποψίες της εσωτερικής δεξιάς ότι το πρότυπο της αριστερής διακυβέρνησης που θα θελήσει, μαζί με το μνημόνιο, να εφαρμόσει ο Α. Τσίπρας θα είναι ιδιαίτερα ελκυστικό για τους Έλληνες, την κάνουν να ψηφίζει αναθεματίζοντας την κυβέρνηση που εισηγείται τα μέτρα που ψηφίζει. Οι εξίσου ισχυρές υποψίες της αντιπολιτευόμενης αριστεράς για ακριβώς την ίδια προοπτική, την κάνουν να μην ψηφίζει τα μέτρα που θα εξασφαλίσουν στην κυβερνώσα αριστερά τον κρίσιμο χώρο και χρόνο για να δοκιμάσει, αφού πρώτη φορά θα γίνει, μια διακυβέρνηση του τύπου: “θέλω να σας δώσω ό,τι αντέχετε να θέλετε, δηλαδή ό,τι ακριβώς χρειάζεστε”. Πώς θα μπορούσε να επιβιώσει, άλλωστε, ο σημερινός πρωθυπουργός; Μ’ έναν τρόπο: να κάνει τη διαφορά από μια δεξιά μνημονιακή διακυβέρνηση χωρίς ανθρώπινο πρόσωπο.

Είναι ανθρώπινο το πρόσωπο του τρίτου μνημονίου; Όχι, δεν είναι. Είναι ανθρώπινα τα πρόσωπα, όμως, που εισηγούνται την εφαρμογή του: δηλαδή μη ελκυστικά. Πολλοί Έλληνες, είπαμε, έχουν συνηθίσει, νήπιοι όντες πολιτικά, τα γεμάτα αυτοπεποίθηση πατρικά πρόσωπα κάθε είδους πολιτικών πατρόνων, δεξιάς ή αριστερής αναφοράς. Αισθάνονται σίγουροι με αυτά τα πρόσωπα, που ξέρουν γι’ αυτούς καλύτερα απ’ ό,τι εκείνοι για τον εαυτό τους. Είναι τα πρόσωπα που δεν μετανιώνουν, που δεν βρήκαν κανένα λόγο να απολογηθούν για τις πολιτικές τους που οδήγησαν την Ελλάδα στη μιζέρια που καλείται να διαχειριστεί η ακρωτηριασμένη αριστερά σήμερα. Εκείνοι “ήξεραν” τι έκαναν. Ακόμα ξέρουν. Εμείς;

Το θέλουμε ή όχι, η δημοκρατία επέστρεψε, μετά από χιλιάδες χρόνια, στην Ελλάδα. Αν μη τι άλλο, τη θνήσκουσα κυβέρνηση πρέπει να την πιστώσουμε με αυτό. Όσοι, φυσικά, θελήσαμε ποτέ τη δημοκρατία στην Ελλάδα…