Αλλαγή!

    

Το σύνθημα του Α. Παπανδρέου, το 1981, ήταν: «αλλαγή». Εκείνο το σύνθημα, μετά, περιγελάστηκε πολύ, δικαίως. Η αλλαγή έγινε, βεβαίως, αλλά δεν έμοιαζε σε τίποτα με εκείνο που εκατομμύρια ψηφοφόρων του Ανδρέα είχαν θελήσει να δουν να αλλάζει. Το γαλάζιο κράτος έδωσε τη θέση του στο πράσινο κράτος, το οποίο, με την επίφαση του σοσιαλιστικού εκδημοκρατισμού, έδωσε δείγματα μιας άγριας φασιστικής γραφής. Η κομματική εξουσία, αποκεντρωμένη καθώς ήταν, πριν την εκλογική νίκη του ΠΑ.ΣΟ.Κ., σε πυρήνες ψευδο-επαναστατικής δράσης, παρέμεινε έκκεντρη, δοσμένη απλόχερα στις αλήστου μνήμης κλαδικές οργανώσεις, οι οποίες διαφέντευαν τον κοινωνικό ιστό σαν αράχνες που, αντί να υφαίνουν, ξήλωναν.

Αυτό, πράγματι, ήταν βαθιά αλλαγή στην ελληνική κοινωνία. Το άλλοτε βαθύ κράτος της δεξιάς έγινε ρηχό, με εξειδίκευση στις πρακτικές άλωσης της συνείδησης των Ελλήνων. Η κεντρική κυβέρνηση έκανε ό, τι μπορούσε για να κερδίζει ο κομματικός στρατός, και ο κομματικός στρατός ό, τι μπορούσε για να κερδίζει ακόμα περισσότερα. Στην πρώτη δεκαετία του ΠΑ.ΣΟ.Κ. μπήκαν οι βάσεις γι’ αυτό που ζούμε σήμερα ως διαλυμένη ελληνική κοινωνία, μοιρασμένη σε αφιονισμένους φασίστες, σε αλλόφρονες δεξιούς, σε αιθεροβάμονες ριζοσπάστες αριστερούς και σε μετριοπαθείς προοδευτικούς αριστερούς. Οι τελευταίοι, που ανέδειξαν τον Α. Τσίπρα πρωθυπουργό, υπομένουν την εγκυμοσύνη μιας καινούργιας αλλαγής, διαφορετικής, ελπίζουν, από την «αλλαγή» του ’81.

Αυτό που θα αλλάξει οπωσδήποτε τώρα είναι το πασοκικό οικοδόμημα μιας κοινωνίας που χωριζόταν σε επιτήδειους βολεψιματίες - κάθε είδους και επιτηδεύματος - και σε αγαθούς στυλοβάτες του συστήματος που κατέρρευσε, τελικά, πριν από πέντε χρόνια. Τώρα η Ελλάδα θα αλλάξει δραματικά, γιατί δυο γενιές μεγάλωσαν με την εντύπωση ότι αρκεί να είσαι πονηρός για να κάνεις έξυπνες επιλογές, είτε μπορούσες είτε όχι. Τώρα θα θητεύσουμε, για τέσσερα χρόνια, στη σχολή που μαθαίνεις ότι, για να κάνεις έξυπνες επιλογές, πρέπει να είσαι … έξυπνος. Στη σχολή αυτή θα διδάξουν ξένοι καθηγητές: Άγγλοι, Αμερικανοί, Σκανδιναβοί και Γερμανοί, κυρίως, αλλά και Έλληνες, πρωίμως ή εσχάτως εξαναγκαστικά συμπαθήσαντες το πνεύμα της αποτελεσματικότητας: καλό είναι αυτό που είναι αποτελεσματικό. Εκείνο που δεν είναι, απλά δεν υπάρχει. Διευθυντής της καινούργιας αυτής Σχολής των Ελλήνων, που θα αλλάξει τον τρόπο που σκέφτονται πολλοί Έλληνες, θα είναι ο Α. Τσίπρας.

‘Ήταν ο πρώτος, άλλωστε, που θήτευσε στη Σχολή αυτή, στα κτίρια των Βρυξελλών. Η διαφορά αυτού του πρωθυπουργού είναι ότι τα φώτα δεν θα τα κρατήσει για τον εαυτό του. Θα διαθλά το φως αυτό, του ευρωατλαντικού πνεύματος, διαρκώς προς τον ελληνικό λαό. Κανένας δεν το έκανε πριν: ούτε ο γαλλοθρεμμένος Κ. Καραμανλής, ούτε οι αμερικανοθρεμμένοι Α. και Γ. Παπανδρέου, ούτε οι γερμανοθρεμμένοι Μητσοτάκης και Σημίτης, ούτε ο αμερικανοθρεμμένος Σαμαράς. Ήξεραν όλοι ότι η επιβίωση της Ελλάδας εξαρτιόταν από τις ξένες δυνάμεις που τους ανέθρεψαν, τους ανέδειξαν και τους στήριξαν. Δεν το ομολογούσαν όμως, αφενός, και, αφετέρου, έκαναν ότι μπορούσαν για να εξαρτήσουν τη χώρα τους ακόμα περισσότερο από τους ξένους. Μιλούσαν, βέβαια, ελάχιστα γι’ αυτούς και την εν λόγω εξάρτησή μας. Γι’ αυτό προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων η δήλωση του Σημίτη με την οποία «ευχαριστούσε τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.»

Ο ελληνικός λαός, ανώριμος, μέχρι τώρα, θεωρούσε ότι μπορεί είτε να δημιουργεί είτε να βυσσοδομεί στο σώμα της χώρας του χωρίς να αποδίδει λογαριασμό σ’ εκείνους που, μέχρι και την πτώση της Χούντας, έκαναν ό,τι μπορούσαν για να μας υπενθυμίζουν ότι ο ξένος δάκτυλος είναι παρών. Αυτό, ευτυχώς, θα αλλάξει. Όπως το παιδί που νομίζει ότι είναι ελεύθερο και το αγαπούν, καταλαβαίνει ότι δεν συμβαίνει ούτε το ένα ούτε το άλλο, έτσι και εμείς, από το καλοκαίρι ήδη, ξέρουμε ότι η ελευθερία και η αγάπη κερδίζονται, δεν δωρίζονται. Το έμαθε ο πρωθυπουργός στην προηγούμενη κυβέρνηση. Μας το διδάσκει κι εμάς τώρα.

Η αλλαγή από την άναρχη πολιτική κατασπατάλησης των δυνάμεων της χώρας, τη δεκαετία του ’80, στην πιεστική πολιτική εξοικονόμησης των δυνάμεων αυτών, θα είναι βίαιη. Ο Α. Τσίπρας, εξαιτίας της πρώτης πολιτικής, είναι αναγκασμένος να εφαρμόσει τη δεύτερη. Τη βίαιη προσαρμογή, βεβαίως, θα την υποστούν εκείνοι που υπέστησαν και τη λαίλαπα της κομματικής ασυδοσίας του «μεταρρυθμιστικού» ΠΑ.ΣΟ.Κ.: οι τωρινοί συνταξιούχοι και τα παιδιά τους. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που, τότε, ως τίμια εργαζόμενοι, έπρεπε να πληρώσουν κάτω από το τραπέζι τους γιατρούς στα δημόσια νοσοκομεία για να ενδιαφερθούν για τα παιδιά τους. Είναι αυτά τα παιδιά που, τώρα, δεν έχουν δουλειά για να πληρώσουν ασφαλιστικές εισφορές, οι οποίες θα καταβληθούν ως συντάξεις στους γονείς τους.  

   Ο Α. Παπανδρέου, για να κερδίσει τις εκλογές του ’81, σκιαμαχούσε σκόπιμα με τη σκιά της δεξιάς που είχε απομείνει στη μεταπολίτευση, και ήταν παροπλισμένη. Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. αποκάλυψε το πραγματικό, καθεστωτικό του πρόσωπο, πιο δεξιό από την ίδια τη δεξιά, επί Προεδρίας του Ε. Βενιζέλου. Ο Γ. Παπανδρέου, που ήταν το αντίπαλο δέος του πατρικού σκληρού πυρήνα ενός κόμματος που έγινε τυφώνας για την Ελλάδα, γι’ αυτό έφυγε νωρίς. Κληρονόμησε εμμέσως, μέσω Σημίτη, την πρωθυπουργία, αλλά ποτέ το κόμμα.

Τώρα το πολιτικό τοπίο στην Ελλάδα είναι καθαρό. Οι ξένοι δεν ξεχνούν τα δάνεια που έδωσαν στον Α. Παπανδρέου, με αντάλλαγμα να βοηθήσει στην αποδιοργάνωση της πρωτογενούς παραγωγής στην Ελλάδα και να διατηρηθεί, φυσικά, στην εξουσία. Έκτοτε η Ελλάδα μπήκε στον ευρωπαϊκό αναπνευστήρα, τον οποίο ο Α. Τσίπρας αποφάσισε να κρατήσει στο πρόσωπο της χώρας. Απ’ ό,τι θυμάμαι, σε κατάσταση αναισθησίας δεν βλέπεις όνειρα. Ξέρεις, όμως, πριν κοιμηθείς, ότι μπορεί να μην ξυπνήσεις.

Ξυπνάμε σιγά – σιγά, ωστόσο. Ήλθε ο καιρός, ευτυχώς, που ο ίδιος ο ελληνικός λαός θα μάθει «από τους καλύτερους», από τους ξένους «προστάτες» του. Τώρα πια η Ελλάδα θα αλλάξει. Οι ίδιοι, εμείς, ξέρουμε πώς γίναμε αυτό που δεν μπορούμε πια, κι ούτε πρέπει να θέλουμε να είμαστε. Οι ξένοι προστάτες, ανέκαθεν, περνούσαν «βασιλικά» στην Ελλάδα, επειδή ο ελληνικός λαός δεν ήξερε ποιοι ήταν. Τώρα δεν μπορεί να μην ξέρει. Τώρα θα μπουν τα θεμέλια της μεταπολίτευσης, αφού οι ξενόφερτοι βασιλιάδες δεν είχαν εγκαταλείψει ποτέ την Ελλάδα. Τώρα, τουλάχιστον, τους βλέπουμε, και μάλιστα γυμνούς…

            

Κίνδυνος έξωθεν

           

Η ψήφιση των προαπαιτουμένων επιβεβαίωσε ότι η στρατηγική του Α. Τσίπρα απέδωσε. Η εκκαθάριση του εσωτερικού μετώπου στον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. ήταν, φαίνεται, πλήρης και αποτελεσματική. Η αποχώρηση του Ν. Νικολόπουλου από τους Ανεξάρτητους Έλληνες ξεκαθαρίζει το τοπίο και στο κόμμα του Π. Καμμένου. Η Ελλάδα εισέρχεται σε περίοδο κοινοβουλευτικής ομαλότητας, μετά από αρκετά χρόνια. Αυτό έχει δύο όψεις. Η μία είναι της ηρεμίας που θα επικρατήσει γενικά στην ελληνική κοινωνία. Η άλλη είναι της ανησυχίας, κάθε φορά που μια εξουσία στην Ελλάδα εδραιώνεται. Για τη δεύτερη όψη της κοινοβουλευτικής ισορροπίας, πρέπει η κυβέρνηση, που επιτέλους θα κυβερνήσει, όπως την προέτρεπαν οι αντίπαλοί της, να κάνει προσπάθειες. Η κατάσταση θα είναι δύσκολη, όμως, όσο τα οικονομικά του τόπου δεν θα επιτρέπουν την κοινωνική πολιτική που οπωσδήποτε θέλει να εφαρμόσει ο πρωθυπουργός.

Η ομαλότητα στη χώρα, ωστόσο, έστω με τους τριγμούς που προκαλεί η πίεση που ασκεί ο ασφυκτικός κλοιός του μνημονίου, έχει μια ακόμα διάσταση, θετική. Αφορά στο εξωτερικό πρόσωπο της Ελλάδας. Μια ελληνική πολιτεία συντεταγμένη με σαφείς συνταγματικές ορίζουσες, που δεσμεύουν τυπικά όλους στη θέση τους, κυβέρνηση και αντιπολίτευση, εκπέμπει το μήνυμα της φιλόξενης αλλά όχι προς εξαπάτηση χώρας. Η ηχηρή διαπραγμάτευση του χρέους το πρώτο επτάμηνο του έτους, επομένως, μπορεί να θεωρηθεί ως προθάλαμος για την ανάδειξη τόσο της δυναμικής ελληνικής εξωστρέφειας όσο και της περιεσκεμμένης εσωστρέφειας. Η εξωστρέφεια θα προσελκύσει επενδύσεις. Η εσωστρεφής περισυλλογή και περίσκεψη θα αποτρέψει κακόβουλες βλέψεις ορμώμενες έξωθεν.

Οι ξένες επενδύσεις, φυσικά, έχουν την καλή και την κακή τους όψη. Για τη δεύτερη δεν ωφελεί να μιλάμε, επειδή δεν είδαμε ακόμα την πρώτη. Οι αλλότριες βλέψεις, όμως, έχουν μόνο άσχημη όψη. Αυτός είναι ο σοβαρός λόγος που οποιαδήποτε άλλη έκβαση των διαπραγματεύσεων για το χρέος θα ήταν καταστροφική για την Ελλάδα. Είναι αλήθεια πως για δεκαετίες δεν είχαμε λόγο να ανησυχούμε σοβαρά για την ασφάλεια των συνόρων μας. Τώρα υπάρχουν λόγοι. Είναι η προσφυγική κρίση, ο εμφύλιος στη Συρία, η εμπλοκή της Ρωσίας και η, για τους προηγούμενους λόγους, ενίσχυση και ευρωπαϊκή αναβάθμιση της Τουρκίας.

Αρχίζω από τον τελευταίο παράγοντα της εθνικής μας βάσιμης ανασφάλειας. Η Τουρκία απέδειξε ότι δεν διακυβεύεται η ακεραιότητά της σε πολύ δύσκολες στιγμές τα τελευταία τρία χρόνια. Έξωθεν και έσωθεν απειλές εξουδετερώθηκαν. Στην κρίση στη γειτονική της Συρία έμεινε στρατηγικά αμέτοχη. Οι μόνες επιθετικές της ενέργειες είχαν στόχο τους Κούρδους, που σφυροκοπούσε και το Ισλαμικό Κράτος, και τους πρόσφυγες που συνέρρεαν στα σύνορά της. Ξαφνικά, λόγω της εμπλοκής της Ρωσίας στον πόλεμο στη Συρία, η Τουρκία θεωρείται από Ευρώπη και Αμερική χώρα που μπορεί να προσφέρει καταφύγιο στους πρόσφυγες που μέχρι τώρα απωθούσε ή τους έριχνε στην θάλασσα μέσω των δουλεμπόρων που δρουν στα παράλιά της.

Δεν είναι παράδοξο; Η Τουρκία, χωρίς καθόλου να έχει προδιαθέσει για την ανθρωπιστική της στάση απέναντι στους πρόσφυγες, θα επιχορηγηθεί από την Ευρώπη με ένα τεράστιο χρηματικό πόσο, θα διευκολυνθεί στις ενταξιακές της διαπραγματεύσεις, και θα της παρασχεθούν εξωραϊστικές προφάσεις για τις βλέψεις της στο Αιγαίο. Στην Κύπρο, ήδη, με τη βοήθεια της εκκωφαντικής σιωπής και των ίδιων των Κυπρίων, η Τουρκία ολοκλήρωσε το μεγαλεπήβολο έργο της φυσικής της ένωσης με το κατεχόμενο βόρειο Τμήμα, μέσω του γιγαντιαίου αγωγού μεταφοράς τουρκικού νερού στο νησί. Οι εργασίες εξόρυξης του κυπριακού φυσικού αερίου, επίσης, σταμάτησαν με την παρέμβαση της Τουρκίας.

Η Ρωσία ήλθε στη Μεσόγειο για να μείνει. Αυτό το ξέρουν καλά και οι Γερμανοί και οι Αμερικανοί. Είναι αυτοί κυρίως που έχουν το πρόβλημα. Αυτοί, επίσης, έχουν προνομιακή σχέση ιστορική με την Τουρκία. Η Τουρκία εξυπηρετούσε ανέκαθεν τους σχεδιασμούς τους, κυρίως των Αμερικανών, για τον αραβικό κόσμο και την ευρύτερη Μεσόγειο. Αν δεν υπήρχε το Ισραήλ στη θέση κλειδί που βρίσκεται, η Αμερική θα είχε, με τη βοήθεια της Τουρκίας, αλώσει όλη τη βόρειο Αφρική και τη Σαουδική Αραβία. Η Τουρκία, τώρα, προκρίνεται πάλι ως ο μοχλός ανάσχεσης των ρωσικών επιδιώξεων. Είναι η μόνη αδίστακτη και ετοιμοπόλεμη χώρα στην περιοχή.

Με τέτοιες απειλές στα σύνορά μας, θα ήταν εθνική αυτοκτονία να αφεθούμε στη δίνη ενός γεωπολιτικού μας αναπροσδιορισμού. Η εξάρτησή μας από την Ευρώπη, που την πληρώνουμε πολύ ακριβά, είναι η συνθήκη που δεν επιτρέπει στη Γερμανία να μας παρακάμψει στις συνεννοήσεις της με τους Τούρκους. Κάθε φορά που, ιστορικά, ο διπλωματικός διασκελισμός Γερμανίας και Αυστρίας άνοιγε και έφθανε στην Τουρκία, η περιοχή της Μεσογείου, και μάλιστα η Ελλάδα, έμπαινε στο μάτι ενός γεωπολιτικού κυκλώνα. Ο στρατηγικός διασκελισμός του γερμανικού άξονα είχε και έχει να κάνει με τον ανταγωνισμό του με τη Ρωσία. Η έξοδος της Ρωσίας στη Μεσόγειο δεν αφήνει αδιάφορη, όμως, ούτε την ίδια την Τουρκία, που βλέπει η Μεσόγειος να διαπλέεται από ρωσικές αρμάδες, που εκκινούν από το Βορρά της και, τώρα, από τον συριακό Νότο.

Ανεξάρτητα, λοιπόν, από αυτά που θα καταφέρει η ελληνική κυβέρνηση να κάνει για την απάμβλυνση των δεινών που θα σωρεύσει η καινούργια λιτότητα στη χώρα, η σταθερότητα και η συνοχή στο εσωτερικό, θα συνειδητοποιήσουμε οι Έλληνες, είναι κρίσιμο διακύβευμα αυτή την εποχή και επειδή η περιρρέουσα γεωπολιτική ατμόσφαιρα θα ασκήσει κι άλλη πίεση πάνω μας, από ένταση που εύχομαι να μείνει έξω από τα σύνορά μας, και η οποία θα προτιμούσα να μην υπάρχει καθόλου, εννοείται, κυρίως για τους ανθρώπους που τη βιώνουν σε απόσταση αναπνοής από την Ελλάδα… 

Το κοινωνικό κράτος

 

Σχολιαστές – δημοσιογράφοι και πολιτικοί - οι οποίοι, μέχρι χθες, ώμνυαν στα μνημόνια, και προέβλεπαν καταστροφές ως αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης που έκανε ο Α. Τσίπρας στην προηγούμενη θητεία του, τώρα βρίσκουν τα μέτρα του τρίτου μνημονίου υπερβολικά. Των προηγούμενων μνημονίων τα μέτρα τα έβρισκαν απολύτως απαραίτητα και, όπως έλεγαν, έπρεπε να τα επιβάλουμε οι ίδιοι στον εαυτό μας. Το χρώμα των μνημονίων, στην πραγματικότητα, ενοχλεί, όχι τα ίδια τα μέτρα. Μέτρα που είχαν γαλάζιο χρώμα – ή γαλαζοπράσινο - ήταν μέτρα εξυγίανσης. Τα επικείμενα νομοθετήματα, επειδή έχουν κόκκινο χρώμα, είναι παράλογα, αντιφατικά με τις εξαγγελλόμενες προθέσεις της κυβέρνησης, σε σύγκρουση με τις ανάγκες και την αντοχή του λαού κτλ.

Αν όντως οι προοδευτικοί δημοσιολόγοι εννοούν τον προοδευτισμό τους, πρέπει να παραδεχθούν ένα πράγμα: κανένας πρωθυπουργός δεν έδειξε, μέχρι τώρα, την αποφασιστικότητα που δείχνει ο Α. Τσίπρας στην εμπροσθοπορεία. Τα μέτρα είναι πολλά, σκληρά, άτεγκτα, και η κυβέρνηση αυτή θα τα πάρει. Μένει να δούμε η "προοδευτική" αντιπολίτευση τι θα κάνει. Ν.Δ. και ΠΑ.ΣΟ.Κ. έπασχαν όταν ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. στην αντιπολίτευση αντιδρούσε στις προθέσεις τους να προχωρήσουν, όπως εκείνοι ήθελαν, με τις αποκρατικοποιήσεις και την «εξυγίανση» στο δημόσιο. Το ΠΟΤΑΜΙ και η Ένωση Κεντρώων υπερθεμάτιζαν για την τάξη που πρέπει να μπει και δεν είχε μπει στη διαπραγματευτική περίοδο της προηγούμενης κυβέρνησης. Τώρα;

Δεν περιμένω εκπλήξεις από την αντιπολίτευση. Όπως στη διαδικασία της συζήτησης των προγραμματικών εξαγγελιών της κυβέρνησης, έτσι και στην επικείμενη ψήφιση των επιμέρους νομοθετημάτων, θα αποστασιοποιηθεί από το μνημόνιο που συλλήβδην ψήφισε πριν τις εκλογές. Σε ό,τι αφορά τη Ν.Δ., μάλιστα, θα είναι ευκαιρία, για τους επίδοξους αρχηγούς, να επιδείξουν τη μαχητικότητα και το σθένος τους στην αντίσταση … στα μνημόνια που με δικές τους «πρωτοβουλίες» έγιναν απαραίτητα για την Ελλάδα. Οι διαπρύσιες δηλώσεις τους για υφεσιακά μέτρα που δεν θα ψηφίσουν προϊδεάζουν γι’ αυτά που θα γίνουν.

Την έκπληξη την περιμένω από την κυβέρνηση. Υπολογίζω, μάλιστα, πως θα είναι διπλή. Στο ένα της σκέλος θα αφορά στην ορμή με την οποία θα προχωρήσει στην εφαρμογή των δυσάρεστων νομοθετημάτων. Νομιμοποιημένος ως μνημονιακός πρωθυπουργός, ο Α. Τσίπρας δεν θα διστάσει να εφαρμόσει με συνέπεια όσα συμφώνησε με τους δανειστές. Οι λόγοι είναι δύο. Ο πρώτος είναι ότι αυτόν τον ρόλο του ανέθεσε η συνταγματικά κατοχυρωμένη πλειοψηφία του εκλογικού σώματος. Και οι υπόλοιποι, φυσικά, που δεν τον ψήφισαν, τον ίδιο ρόλο θα ανέθεταν στους εκλεκτούς τους αν εκλέγονταν. Η διαφορά του Α. Τσίπρα είναι ότι, επειδή δεν κρύβει κάτι από τους Έλληνες, θα εφαρμόσει στο ακέραιο το συμβόλαιο που υπέγραψε, και συνυπέγραψαν στο εσωτερικό και το εξωτερικό Έλληνες και ξένοι συμβαλλόμενοι. Η έκπληξη αφορά στο ότι δεν έχουμε συνηθίσει τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α σε αυτόν τον ρόλο: του εντολοδόχου για μεταρρυθμίσεις για τις οποίες ποτέ δεν εξέφρασε θετική άποψη.

Στο δεύτερό της σκέλος, όμως, η έκπληξη που περιμένω από την κυβέρνηση έχει άλλο χαρακτήρα. Τέτοια έκπληξη δεν θα περίμενα από τον γαλαζοπράσινο εξουσιαστικό συνασπισμό. Ευχής έργο είναι, για κάθε μέτρο που θα παίρνει ο Α. Τσίπρας, επιβαρυντικό για τα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα, για τους ανέργους και τους συνταξιούχους, να εφαρμόζει αντίμετρα ικανά να ισοσταθμίσουν τις απώλειες. Ένας τρόπος υπάρχει να καταστούν εφικτά τέτοια μέτρα: το κοινωνικό κράτος. Με ποιους πόρους; θα ρωτήσει εύλογα οποιοσδήποτε. Με τα χρήματα που θα αποφέρουν τα – επικείμενα επίσης - μέτρα πάταξης της παραοικονομίας, απαντώ. Τα χρήματα αυτά, μια έξυπνη κυβέρνηση της αριστεράς δεν θα τα διέθετε για την αποπληρωμή χρεών, αφού αυτά, ούτως ή άλλως, θα εξυπηρετηθούν στο πλαίσιο της συμφέρουσας δανειστικής συμφωνίας. Τα πρωτογενή πλεονάσματα, επίσης, συμφωνήθηκε να είναι χαμηλά.

Τότε, επίσης, θέλω να δω τη στάση που θα κρατήσει η αντιπολίτευση των κομμάτων που προανέφερα. Τότε θα δοθεί, αν το κοινωνικό κράτος λειτουργήσει, η μεγάλη ταξική μάχη στην Ελλάδα. Δεν είναι η φορολογία των μεγάλων επιχειρήσεων που ενοχλεί τη δεξιά, και θα την κάνει να αντιδράσει στην κυβέρνηση. Ούτε οι ίδιοι, άλλωστε, οι υπηρέτες του νεοφιλελευθερισμού, άλλαζαν το επαχθές φορολογικό καθεστώς, γιατί ήξεραν ότι εύκολα παραβιάζεται. Αυτό που δεν θα αντέξουν, θα είναι η ενεργοποίηση των μηχανισμών του κράτους προς όφελος των μαζών που πάσχουν. Για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι αν, τα επόμενα τέσσερα χρόνια, επιδειχθεί μια τέτοια ευαισθησία από τον Α. Τσίπρα, όλο το υπόλοιπο πολιτικό φάσμα θα αποσυντεθεί σε σχηματισμούς ολιγομελών φατριών, ανίσχυρων ή και ανύπαρκτων εκλογικά και πολιτικά. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι, περισσότερο από την εκλογική δύναμη των μαζών, οι εκπρόσωποι αλλότριων συμφερόντων φοβούνται την αφύπνιση των μαζών. Αφυπνισμένες κοινωνικές πλειοψηφίες είναι ικανές όχι μόνο να καταψηφίσουν αλλά και να εξευτελίσουν τους πολιτικούς και άλλους γητευτές τους, που κύριο έργο τους ήταν ο υπνωτισμός των λαϊκών – συμπεριλαμβανομένων των άλλοτε μεσαίων - στρωμάτων…

Δεν εξηγείται αλλιώς η όψιμη μεταστροφική πορεία, με τροχόσπιτα ή με καμιόνια, των υποψηφίων αρχηγών της Ν.Δ., στην κοινωνία στην οποία έστρεφαν, μέχρι τώρα, το μαστίγιο. Το μαστίγιο αυτό, τώρα, το κρατάει άλλος. Δεν έχει – θεωρώ – τον ίδιο στόχο. Αυτό πρέπει να φανεί ακόμα και μέχρι τα Χριστούγεννα ή, τουλάχιστον, μετά την πρώτη αξιολόγηση. Η κυβέρνηση του Α. Τσίπρα θα αξιολογηθεί όχι για την ταχύτητα με την οποία θα ευημερήσουν οι αριθμοί, αλλά για την ταχύτητα με την οποία θα δράσουν τα αναλγητικά αντίμετρα στους πόνους των Ελλήνων πολιτών που θα πληγούν – πάλι – από τα μνημονιακά μέτρα. Ο πολιτικός χρόνος στην Ελλάδα, όπως το θυμικό  των Ελλήνων, τρέχει και αλλάζει πολύ γρήγορα. Είναι αδηφάγος, όπως ο Κρόνος. Προτού να υποχωρήσει η πολιτική παλίρροια που έφερε την Αριστερά στην εξουσία, πρέπει η συνείδηση των Ελλήνων πολιτών να πλημμυρίσει αν όχι με αριστερό, τουλάχιστον με νόημα κοινωνικής αναφοράς σ’ ένα κράτος το οποίο θα συγκολλήσει και δεν θα αποκολλήσει οριστικά τα κομμάτια του κοινωνικού σώματος που ενώθηκαν για να εκλεγεί πρωθυπουργός ο Α. Τσίπρας.

Εθνική περισυλλογή

Οι προγραμματικές δηλώσεις των κυβερνητικών στελεχών και του Πρωθυπουργού περιείχαν, ευτυχώς, διαπιστώσεις για τις ακραίες κοινωνικές συνθήκες που θα αποτελέσουν το περιβάλλον στο οποίο θα νομοθετούν: «Να συμφωνήσουμε ότι έχουμε ένα ασφαλιστικό σύστημα το οποίο για λόγους που έχουν να κάνουν με το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας, με την υπογεννητικότητα, με τη ραγδαία αύξηση της ανεργίας, της μαύρης εργασίας – αυτά δεν έγιναν τους επτά μήνες που κυβερνήσαμε - είναι ένα σύστημα που έχει πρόβλημα βιωσιμότητας. …  Ούτε τους ενδιαφέρει και πολύ η προστασία της πρώτης κατοικίας, διότι ακριβώς η λογική της οικονομίας της αγοράς λέει ότι αν έχεις ένα σπίτι στην Κυψέλη και δεν μπορείς να το κρατήσεις, να το πουλήσεις και να πας να αγοράσεις σε μια πιο φτωχή περιοχή, στο Περιστέρι. Κι αν δεν μπορείς και στο Περιστέρι, να πας σε μια ακόμα πιο φτωχή περιοχή, στην Αγία Βαρβάρα. Κι αν δεν μπορείς, να πας στη Σαλαμίνα. Κι αν δεν μπορείς, να μείνεις σε τσαντίρι.» (Από τη δευτερολογία του πρωθυπουργού, στις 08/10/ 2015)

Οι κοινωνικές αυτές συνθήκες δεν διαμορφώθηκαν τώρα. Αποτελούν το μόνιμο κοινωνικό σκηνικό στην Ελλάδα τα τελευταία πέντε χρόνια. Οι έχοντες το γενικό πρόσταγμα, τώρα, θα ήθελαν να «παίζουν» στην πολιτική σκηνή με διαφορετικό σκηνικό. Είναι δύσκολο να το διαλύσουν. Οι βάσεις του είναι γερές. Το σκηνικό αυτό το στερέωσαν κυβερνήσεις, δεκαετίες τώρα, που στίλβωναν τη μηχανή του κοινωνικού αυτοκινήτου από το οποίο είχαν αφαιρέσει τα λάστιχα.

Αυτό το κοινωνικό όχημα βρήκε ο Α. Τσίπρας τον Ιανουάριο, όταν πρωτοανέλαβε την εξουσία. Με το αυτοκίνητο αυτό δεν πήγε πουθενά, και καλείται τώρα να το οδηγήσει – χωρίς ελαστικά – στην κούρσα του διεθνούς οικονομικού ανταγωνισμού, και, μάλιστα, με επιδόσεις που αφήνουν πίσω ακόμα και την πιο γρήγορη φαντασία. Τα προαπαιτούμενα μέτρα που θα φέρει προς ψήφιση στη Βουλή, θα εξασφαλίσουν λίγα καύσιμα. Αυτά θα εξαφανιστούν, όχι επειδή το αυτοκίνητο θα κινηθεί αλλά επειδή η δεξαμενή των καυσίμων είναι τρύπια.

Είναι αφελές να πιστεύει κανείς ότι, ως διά μαγείας, επενδύσεις θα αρχίσουν να ρέουν, από τον πρώτο χρόνο, στον ελληνικό οικονομικό στίβο, άμεσα ενεργοποιήσιμες. Για να βλαστήσει η οικονομική έρημος στην Ελλάδα, πρέπει να διοχετευτούν σε αυτή τεράστιες ποσότητες υδάτων. Τα εγγειοβελτιωτικά έργα της κυβέρνησης, οι νομοθετικές της πρωτοβουλίες, θα πάρουν χρόνο.

Ο χρόνος αυτός είναι πολύτιμος για τους Έλληνες. Αν είναι χρόνος περίσκεψης και προετοιμασίας, τότε το αύριο, στο οποίο όλοι προσβλέπουμε, μπορεί και να μας ανήκει. Η περισυλλογή δεν είναι αυτονόητη κατάσταση για τον Έλληνα. Πολύ περισσότερο, φυσικά, σε συνθήκες δεινής κοινωνικής και ατομικής αστάθειας. Όμως, ούτε στις καλές εποχές ήταν χαρακτηριστικό ελληνικό η περίσκεψη, η μετρημένη συνείδηση, η αυτοκριτική, η πολιτικά κριτική συνείδηση ανθρώπων που ως πολίτες είναι υπεύθυνοι και ως άνθρωποι φιλάνθρωποι.

Τώρα είναι ο καιρός. Και με το ωρίμασμα των Ελλήνων πολιτών πρέπει να συμβαδίσει η ωριμότητα των Ελλήνων πολιτικών. Τέτοια ωριμότητα μόνο από τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. μπορούμε να περιμένουμε. Στη Νέα Δημοκρατία, το πρώην ισχυρό αντίπαλο δέος της ευρωπαϊκής ελληνικής αριστεράς, παραδίδουν, την περίοδο αυτή, σεμινάρια ανωριμότητας. Διεκδικούν την αρχηγία του κόμματος τέσσερις άνθρωποι. Ο καθένας τους διεκδικεί, με τη συμπεριφορά του, έναν τίτλο ανωριμότητας. Ο Τζιτζικώστας του μικρού και βιαστικού, ο Μεϊμαράκης του μεγάλου και επιπόλαιου, ο Γεωργιάδης του ακροδεξιού και γενικά ακραίου, ο Μητσοτάκης του γόνου και πείσμονος επιγόνου. Κοινό τους χαρακτηριστικό μεγάλης ανωριμότητας είναι ότι ο καθένας θέλει την αρχηγία της Ν.Δ. για αποκλειστικά προσωπικούς, δικούς του, πολύ δικούς του λόγους. Αυτό δεν είναι καλός οδηγός για το πολιτικό αισθητήριο των Ελλήνων πολιτών, ούτε καν των ψηφοφόρων της Ν.Δ.

Γι’ αυτό, επαναλαμβάνω, πολιτική ωριμότητα οφείλει να επιδείξει ο κυβερνητικός ΣΥ.ΡΙΖ.Α.. Εν όψει, μάλιστα, του Συνεδρίου του Φεβρουαρίου και της εγγραφής νέων μελών, είναι αδήριτη ανάγκη να αρχίσει από τον Α. Τσίπρα ένα εγχείρημα πολιτικής διαπαιδαγώγησης των μελών του κόμματος, πρώτα, και της ελληνικής κοινωνίας στη συνέχεια, ώστε ο Έλληνας να σταματήσει να ζητάει από το πολιτικό σύστημα αυτό που πρωτίστως οφείλει ο ίδιος να εξασφαλίσει στον εαυτό του. Για παράδειγμα, επιδιώκεται να εισρεύσουν σταδιακά από το ΕΣΠΑ τέσσερα δισεκατομμύρια Ευρώ στην οικονομία. Αυτά τα χρήματα δεν πρέπει να περιμένουν να τα πάρουν συγκεκριμένοι εργολάβοι «αξιοποίησης» των ευρωπαϊκών κονδυλίων, ούτε να πιστεύουν οι πολίτες ότι οπωσδήποτε μέρος από αυτά, επειδή έρχονται στην Ελλάδα, θα διοχετευτούν στην τσέπη τους. 

Οι Έλληνες οφείλουμε να (ξανα)γίνουμε δημιουργικοί ο καθένας για τον εαυτό του πρώτα, και να προσβλέπουμε στο μέλλον που μας θέλει δημιουργικούς, όχι στο μέλλον που θα επιβιώνουμε επειδή βολευόμαστε. Αυτή τη βολή δεν πρέπει να (ξανα)δώσει  κυβέρνηση στην Ελλάδα την εντύπωση ότι μπορεί να την εξασφαλίσει στους πολίτες. Καμία κυβέρνηση δεν θα αρέσει στους Έλληνες αν οι ίδιοι δεν διαπιστώσουμε τι δεν πρέπει να μας αρέσει στον εαυτό μας πρώτα. Τα λάστιχα που λείπουν στο κοινωνικό αυτοκίνητο στην Ελλάδα πρέπει να τα αλλάξουμε μόνοι μας. Δεν πρέπει να περιμένουμε από τον Α. Τσίπρα να το κάνει για λογαριασμό μας. Αυτός μπορεί να μας παράσχει τα εργαλεία. Επειδή, όμως, τα λάστιχα θα αγοραστούν με δικά μας – πάλι – χρήματα, πρέπει αυτή τη φορά να κάνουμε τον κόπο να τα τοποθετήσουμε στη θέση τους, και στη συνέχεια να απαιτούμε τα καύσιμα που θα μπαίνουν στο αυτοκίνητο της Ελλάδας να μην προέρχονται από δικούς μας μόνο πόρους. Τότε το κράτος θα έλθει πραγματικά να συνδράμει· όταν οι ίδιοι το υποχρεώσουμε, με τη διάθεση που θα έχουμε να το βοηθήσουμε, με τη σειρά του κι εκείνο να μας βοηθήσει…

Το σύνδρομο του υπόδουλου λαού, που περιμένει από τους απελευθερωτές ηγέτες του να του δείξουν τον δρόμο, πρέπει να το εγκαταλείψουμε. Μετά από 190 χρόνια ελεύθερου εθνικού βίου, πρέπει τα μάτια μας να έχουν ανοίξει πια. Πρέπει να κοιτάζουμε τους πολιτικούς κατάματα και, όταν μας υπόσχονται … ανεξαρτησία, να τους υπενθυμίζουμε ότι αυτή τη χάσαμε εξαιτίας των προκατόχων τους αμέσως μόλις την ανακτήσαμε, μετά από 400 χρόνια εθνικής υποτέλειας.

Η ανεξαρτησία δεν θα έπρεπε, σήμερα, να είναι ζητούμενο. Ζητούμενο είναι το ανεξάρτητο ελληνικό κράτος να περιέλθει στα χέρια και – κυρίως – στην καρδιά των πολιτών του. Αυτό σημαίνει ότι την Ελλάδα θα την κρατάμε ανεξάρτητη και αξιοπρεπή οι ίδιοι, με τον επαγγελματικό μόχθο και τη συμπεριφορά μας. Αυτά πρέπει να αξιώνουμε και από τους πολιτικούς: έργα και καλή συμπεριφορά!

                  

Τα σκιάχτρα

Δεν είναι το παρουσιαστικό τους, μόνο, που τους προδίδει. Είναι ο λόγος τους. Μιλώ για πλήθος από τους προβεβλημένους αρχιερείς. Αναφέρομαι στις πρόσφατες δηλώσεις τους γι’ αυτό που «τόλμησε» η  Σ. Αναγνωστοπούλου, η υπουργός, να διατυπώσει ως ιδέα για τις διατυπώσεις που μπορεί και να μη χρειάζονται για την απαλλαγή από το μάθημα των θρησκευτικών. Τη χαρακτήρισαν «ανόητη» εκείνοι που εξ επαγγέλματος συγχέουν κάθε νόημα με την αλαζονεία και τη φιλαυτία τους.

            Τα χαρακτηριστικά αυτά, που φιλοσοφικά μιλώντας είναι πάθη, στιγματίζουν αρχιερείς και αρκετούς πολιτικούς, οι οποίοι παίρνουν το δικαίωμα από τη σημαία – όπως λέγαμε στον στρατό – στην οποία ορκίζονται, να θεωρούν το ακροατήριό τους, που ματώνει για την ίδια σημαία, έναν εσμό κρετίνων. Δεν εξηγείται διαφορετικά. Σε ό,τι αφορά τους αρχιερείς, τους μη εκλεγμένους, στο πρόσωπο της υπουργού χαρακτηρίζουν ανόητους όχι μόνο τις χιλιάδες πολιτών που την ψήφισαν, αλλά και όσους ψήφισαν το κόμμα που την ανέδειξε, τις πολλές χιλιάδες. Κι όχι μόνο αυτούς. Και άλλες χιλιάδες πολιτών, πολλές, που στο πρόσωπο αυτών των αυτόκλητων τιμητών της νοημοσύνης μας βλέπουν μόνο κάποια … σκιάχτρα.

            Δεν συνειδητοποιούν ότι η εποχή των σκιάχτρων πέρασε,  ότι οι πολίτες αυτής της δεινοπαθούσας χώρας, οι περισσότεροι θεωρώ, δεν έχουν την αντίληψη πουλιών, που βλέπουν τους δύσμορφους αχυρανθρώπους και τρομάζουν. Οι ίδιοι δεν τρομάζουν, προφανώς, στη σκέψη ότι ένα πλήθος πολιτών τους οικτίρει τουλάχιστον. Δεν πτοούνται επειδή το αίσθημα που απορρέει από την εξουσία τους είναι πανίσχυρο. Ο εκτός κόσμου κόσμος τους, ο περιφρουρημένος από τους ψηλούς τοίχους, τα τείχη της εξουσιαστικής ιεροσύνης, τους καθιστά ψυχικά και στην πραγματικότητα αλώβητους, απροσπέλαστους, ασυγκράτητους.

            Είναι σάπιες οι σάρκες του καθεστώτος αυτού. Η καθεστωτική νοοτροπία αποτυπώνεται στην αποφορά των δηλώσεων των χωρίς έλεος, κάθε φορά που η πολιτειακή εξουσία θα υποψιαστούν ότι θίγει την ψευδεπίγραφη πνευματική τους εξουσία, που άλλο έρεισμα δεν έχει από τον φόβο που προκαλεί στον άνθρωπο ο θάνατος, εκείνος που επικαλούνται εκκλησιαστικά με κάθε ευκαιρία, εκτός ίσως από τα Χριστούγεννα. Και τα Χριστούγεννα ακόμα, βέβαια, ο θάνατος δεσπόζει: των βρεφών από τον Ηρώδη και του ίδιου του Ηρώδη, ο φρικτός. Από την άποψη αυτή ο Ζήσης Παπαδημητρίου, η μεγάλη μας απώλεια των ημερών αυτών, τους έδωσε μια καλή απάντηση, από εκείνες που έδινε, μαχητικός όπως ήταν, σε κάθε ευκαιρία. Ζήτησε να καεί, να γίνει στάχτη, και η στάχτη του να φύγει από την Ελλάδα…

Ο καθεστωτικός Χριστιανισμός διώκει πολλούς δυνάμει πιστούς με διώξεις απρόσωπες, ανώνυμες. Δεν είναι ανάγκη να είναι κανείς υπουργός με ρηξικέλευθες ιδέες για να εισπράξει τη μανία των ανασφαλών εκμαυλιστών των ρευστών ανθρώπινων συνειδήσεων, που δυσκολεύονται αυτοδύναμα να σκεφτούν για το καλό και το κακό. Από  παιδιά, όταν αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε ότι ζούμε ως άνθρωποι, εμβολιαζόμαστε με το αίσθημα της ενοχής γι’ αυτό που είμαστε, ακόμα και για τις σκέψεις μας. Εκείνοι που αναλαμβάνουν τους εμβολιασμούς αυτούς, οι κληρονόμοι της θαυματουργής ένεσης του φόβου για το επέκεινα, έχουν αντισώματα οι ίδιοι. Δεν φοβούνται ούτε το τώρα ούτε το μετά αυτής της ζωής. Δεν εξηγείται διαφορετικά η άνεση με την οποία καταδικάζουν τους άλλους, η αυστηρότητα με την οποία τους επιτιμούν για αδυναμίες που έχουν στον υπέρτατο βαθμό οι ίδιοι, για εγκλήματα που διαπράττουν από προνομιακή θέση μόνοι τους.

Η ηθική και η μεταφυσική σκέψη είναι πολύ δύσκολες, για να πιστεύει κανείς ότι εξειδίκευση έχουν στους τομείς αυτούς προχειρολόγοι αφοριστές και αναμασητές μεταφυσικών δογμάτων διατυπωμένων από «αυθεντίες» που ελέγχονται για τις θεωρητικές αφετηρίες και τα συμπεράσματά τους. Τα ηθικά και μεταφυσικά δόγματα, όμως, δεν χρειάζεται να είναι κανένας ιερέας για να τα χρησιμοποιεί και να τα «καταλαβαίνει». Χρειάζεται, όμως, να έχει εξουσία για να τα διασπείρει, να τα κατακερματίζει νοηματικά και να τα εκμεταλλεύεται για να συντηρεί την εξουσία του. Όσοι το έχουν αναγάγει αυτό σε τέχνη είναι υπόλογοι για την κοινωνική τους δράση και συμπεριφορά, για το προσωπικό τους ύφος. Η εκκλησία δεν είναι προαιώνιο οικοδόμημα. Κατασκευάστηκε με ηθικούς, πολιτικούς και κοινωνικούς εκβιασμούς και συντηρείται με τον ίδιο τρόπο.

Πρόσφατο και έσχατο αισθητικά και ηθικά παράδειγμα, είναι ο αφορισμός ενός θεολόγου στην Κύπρο, ο οποίος για λόγους πολιτικής αναγνωρισιμότητας ασκούσε κριτική στην επίσημη εκκλησία. Οι δύο πολιτικές συγκρούστηκαν, και ο θεολόγος βρέθηκε αφορισμένος. Έντρομος ότι θα χάσει τις ψήφους από τη χριστεπώνυμη μάζα, ξέχασε την παρρησία του και, απολογητικός, μπροστά στην υπέρτατη εξουσία ενός νησιού που έχασε το μέτρημα των εξουσιών που βιάζουν το σώμα του, ανέκρουσε την επαναστατική του πρύμνη και … συνεβλήθη.

Η Ανατολική Εκκλησία συναγωνίζεται σε ηθική κατάντια τη Δυτική. Ο αγενής αυτός ανταγωνισμός προετοιμάζει το έδαφος για τον πόλεμο των θρησκειών στον σύγχρονο κόσμο. Παρεμπιπτόντως, δεν μπορώ να εξηγήσω σε άλλο πλαίσιο την απουσία των ράσων από τις επιχειρήσεις διάσωσης και αλληλεγγύης στους πάσχοντες μετανάστες που ξεβράζει το Αιγαίο στα νησιά, και σε όσους στοιβάζονται στις γειτονιές των Αθηνών… Ένας είναι ο λόγος: είναι Μουσουλμάνοι…

    

            

Γλωσσικό (;) ζήτημα

 

Το πρώτο, πρωθυπουργικό ταξίδι του Α. Τσίπρα στην Αμερική, ολοκληρώνεται. Μαζί του συμπληρώνεται ένας κύκλος ασφυκτικής ελληνικής μιζέριας στην Ελλάδα. Κύριες αιχμές της κριτικής στο εσωτερικό, το «γεγονός» ότι πήγε στην Αμερική απροετοίμαστος, πολύ χαμογελαστός, αμήχανος και χωρίς τα αγγλικά του Κλίντον ή του Ομπάμα.

Το μενού αυτό της «κριτικής» είναι το κύριο των ελληνικών πολιτικών «μαγειρείων» της  χαμηλών προσδοκιών αντιπολίτευσης. Ο πολιτικός αυτός αντίλογος, ο χωρίς περιεχόμενο, ο συλλήβδην ακυρωτικός της παρουσίας του κυβερνώντος αντιπάλου, απευθύνεται στο πρόχειρο και ανεπεξέργαστο κοινωνικό και πολιτικό αισθητήριο ενός πλήθους Ελλήνων πολιτών. Οι πολιτικοί που, μέχρι χθες, για να δικαιολογήσουν την ήττα τους, απέκρουαν οποιαδήποτε κριτική λέγοντας ότι αυτούς τους τιμώρησε ο λαός, σήμερα ξέχασαν την τιμωρία τους, και συνεχίζουν να επιδεικνύουν το ίδιο ανεπεξέργαστο πρόσωπο μιας μωρίας που ξεχειλίζει, και θέλουν με αυτή να ενημερώσουν, να «διαπαιδαγωγήσουν», δηλαδή να ποδηγετήσουν την κρίση των Ελλήνων…

Δείγματα είναι αυτά μιας νοοτροπίας που δεν αλλάζει, μιας κακής ποιότητας πολιτικού ενστίκτου, μιας ανύπαρκτης πολιτικής σκέψης, μιας ανέξοδης επιδειξιομανίας, ενός ξεπεσμού από κάθε άποψη, πολιτική και ανθρώπινη. Αυτές, δυστυχώς, είναι οι μέθοδοι εξευτελισμένων κομματικών μηχανισμών να απευθύνονται στο κομματικό τους, κυρίως, ακροατήριο. Δικαιολογούν την ύπαρξή τους στηλιτεύοντας την …ύπαρξη του αντιπάλου κυβερνητικού σχηματισμού· όχι το περιεχόμενο του λόγου αλλά τις διατυπώσεις σε … ξένη γλώσσα, όχι το ήθος του προσώπου αλλά τα χαρακτηριστικά του…

Πράγματι, λοιπόν, τα αγγλικά του Α. Τσίπρα είναι ενός … Έλληνα. Όπως τα αγγλικά του Ρώσου είναι ενός Ρώσου και τα αγγλικά καθενός που δεν είναι Άγγλος είναι τα αγγλικά της εθνικότητάς του. Όλοι οι μη φυσικοί ομιλητές μιας γλώσσας μιλούν την ξένη γλώσσα όπως τη διαβάζουν, εκτός και ζήσουν στη χώρα που μιλιέται η γλώσσα για καιρό, και αρχίσουν να μιμούνται τους φυσικούς ομιλητές της. Ό,τι κάνει, δηλαδή, το βρέφος που ακούει και μιμείται τη μητέρα, τον πατέρα του, όλους όσοι το περιτριγυρίζουν και ζει μαζί τους, και μαθαίνει να μιλάει για τα πράγματα και για τον εαυτό του όπως οι άλλοι. Τόσο απλά…

Όμως το ζήτημα δεν είναι γλωσσικό. Δεν άκουσα κανέναν Έλληνα να εξεγείρεται, να οικτίρει και να κοροϊδεύει τα αγγλικά του Ολάντ ή της Μέρκελ ή του Πούτιν. Ο λόγος είναι ότι αυτοί δεν μιλάνε αγγλικά! Δεν ξέρουμε, λοιπόν, ούτε την προφορά τους ούτε τον τρόπο που συντάσσουν τις προτάσεις τους ούτε το λεξιλόγιο που χρησιμοποιούν στα αγγλικά. Κανένας, όμως, δεν περιμένει αυτοί να μιλήσουν αγγλικά, ούτε τους χαρακτηρίζει άσχημα που δεν το κάνουν.

Οι συνήθεις επικριτές του Α. Τσίπρα, που εκπροσωπούν κυρίως τη Ν.Δ., το ΠΟΤΑΜΙ και το ΠΑ.ΣΟ.Κ. θα είχε ενδιαφέρον να συναγωνιστούν σε γλωσσομάθεια τον πρωθυπουργό συντάσσοντας τις ανακοινώσεις τους στα αγγλικά ή ασκώντας προφορικά την κριτική τους στα αγγλικά, για να δούμε και να ακούσουμε όλοι πόσο εύκολο είναι να μιλάς, όντας Έλληνας που ζει στην Ελλάδα, και δεν έζησε στην Αγγλία ή την Αμερική, όπως ένας Άγγλος ή ένας Αμερικανός. Ο Α. Τσίπρας γι’ αυτό κατηγορείται ουσιαστικά: επειδή δεν έζησε στο εξωτερικό για χρόνια, για να μιλάει αγγλικά χωρίς προσπάθεια να θυμηθεί εκφράσεις, και χωρίς κανένας να τον ρωτάει πώς μιλούσε τον πρώτο ή τον δεύτερο χρόνο που ζούσε στην Αγγλία ή την Αμερική.

Όμως, επειδή ακουστική εμπειρία από αγγλικά προηγούμενων πρωθυπουργών έχουμε, καλό θα ήταν να θυμηθούμε τα αγγλικά του Σημίτη, του Καραμανλή και του Σαμαρά, που δεν είχαν τη διπλή υπηκοότητα των Παπανδρέου. Τους τρεις από τον Α. Τσίπρα ένα πράγμα χωρίζει και διακρίνει: η επιτήδευση που δεν έχει ο τελευταίος και διακρίνει τους άλλους. 
Τα ανθρώπινα πρόσωπα ξεχωρίζουν από ένα, βασικό, χαρακτηριστικό. Υπάρχουν ανοιχτά και κλειστά πρόσωπα. Του Α. Τσίπρα είναι ανοιχτό, επειδή ως άνθρωπος είναι εκφραστικός και δοτικός. Αυτή είναι η συνήθης δημόσια εικόνα του, με την οποία κέρδισε τέσσερις εκλογικές αναμετρήσεις, συμπεριλαμβανομένης εκείνης για την αρχηγία του ΣΥ.ΡΙΖ.Α.. Για να συνέλθουν εκείνοι που παίρνουν θάρρος από την εικόνα αυτή, και του ασκούν εύκολη κριτική, καλό είναι να κοιτάζουν το πρόσωπό του συνοφρυωμένο, στις ομιλίες του ή σε ανύποπτες στιγμές. Τότε θα δουν τον άνθρωπο από τον οποίο έχασαν. Το πρόσωπο αυτό τους στοίχειωσε και θα τους στοιχειώνει για τέσσερα, τουλάχιστον, ακόμα χρόνια…